Erfgoed in de koffiesector

De koffieketen kent vele schakels, van koffieboer over brander, tot barista. De vele objecten die nodig zijn voor het branden, zetten en drinken van koffie behoren tot ons erfgoed. Ontdek ze hier.

Koffiebranderij Cafés Jacques in Halle uit het begin van de 20ste eeuw. Collectie Den AST, Halle.

De Belgische koffiesector

Vanaf de jaren 1860 ontstaan in België de eerste industriële koffiebranderijen in de nabijheid van de Antwerpse haven. De vele innovaties in en rond de haven zorgen er in de loop van de 20ste eeuw voor dat Antwerpen het voortouw neemt in de Europese koffiehandel. De haven is belangrijk en vervult een dubbele rol zowel als transithaven en opslaglocatie: vandaag ligt er nog steeds de grootste koffievoorraad ter wereld.

De Belgische koffiebranderij is vaak een familiebedrijf, van generatie op generatie doorgegeven en kent in vele gevallen haar oorsprong als 19e-eeuwse winkel in koloniale goederen. Ook de naties en traders kennen een lange historie. Kortom: de Belgische koffiesector herbergt een mooie geschiedenis en zeldzaam erfgoed. Meer hierover kom je te weten in de reizende expo ‘Koffiestories’ of digitaal in de online expo. Een uitgebreid relaas lees je in het boek.

Beeld: Koffiebranderij Cafés Jacques in Halle uit het begin van de 20ste eeuw. Er werd nog gebrand met een klassieke bolbrander, een van de eerste geïndustrialiseerde koffiebranders. Collectie Den AST, Halle.

Verzamelaar Jean-Pierre Lisabeth heeft dit hele gamma aan koffie-erfgoed een plekje gegeven in zijn unieke collectie in Lichtervelde

Collectiebezoeken

In het kader van Koffiestories bezocht CAG verscheidene collecties en verzamelingen bij zowel spelers uit de professionele koffiewereld als particulieren. Zo vonden we bij koffiebranderijen, verzamelaars en musea erfgoed omtrent het onderzoeken, telen, verhandelen, verwerken, zetten en drinken van koffie.

De collecties die publiek toegankelijk zijn – weliswaar na afspraak – kan je ontdekken in het collectieoverzicht van CAG.

Beeld: Van koffiebrandertjes, over koffieverpakkingen, -blikken, -molens, -filters, -kannen, -zetapparaten, tot koffiekopjes en -publiciteit… : verzamelaar Jean-Pierre Lisabeth heeft dit hele gamma aan koffie-erfgoed een plekje gegeven in zijn unieke collectie in Lichtervelde.

De registratie van uniek koffie-erfgoed bij koffiebranderij Stroobants in Diest
De registratie van uniek documentair erfgoed uit de zeldzame collectie van koffiebranderij Stroobants in Diest

Erfgoed voor een breed publiek

Van het meest waardevolle koffie-erfgoed heeft CAG een deel gedigitaliseerd, in detail geregistreerd en gedocumenteerd. Zo kan je online kennis maken met dit unieke koffie-erfgoed.

Uit de collectie van de koffiebranderij Stroobants uit Diest, een verzameling doorgegeven van vader op zoon, werden objecten en archiefstukken beschreven en gefotografeerd. De registratie van de collectie van het Archief Delhaize en die van Jacobs Douwe Egberts gebeurde participatief, met hulp van een Koffieneus-vrijwilliger.

Dit gedigitaliseerd erfgoed zal ter beschikking gesteld worden via de beeldbank van CAG, waar je alvast een deel van het mooie koffie-erfgoed kan terugvinden.

Beeld boven en rechts: De registratie van uniek koffie-erfgoed uit de zeldzame collectie van koffiebranderij Stroobants in Diest.

"Werp een blik op het erfgoed in de koffiesector."

Een blik op het koffie-erfgoed

Dankwoord

Dank gaat uit naar de bedrijven en koffiebranderijen die ons een inkijk gunden in hun werking, erfgoed en vakmanschap waaronder Caffènation, CoffeeLab Independent, Delhaize, EFICO, Molenbergnatie, Schuilenburg, Sopex en de koffiebranderijen Colruyt, Cuperus, De Witte Zwaan, Grootmoeders Koffie, Jacobs Douwe Egberts, Hoorens, Koffie Kàn, Koffie Quin, Koffie Verheyen, Madmum Coffee Roasters, Miko Koffie, Noir-Tāne, Onan Coffee & Tea, OR Coffee Specialty Roasters, Pelican Rouge Coffee Roasters, Rombouts, St. Michel, Stroobants, The Java Coffee Company en Viva Sara. Graag bedanken we ook de verzamelaars die ons hun unieke collecties toonden.