Rachel Noppen, dochter Ann Mertens en kleinzoon Joachim Mertens

Koffieneuzen familie Mertens – Noppen

WIE

Rachel Noppen, dochter Ann Mertens en kleinzoon Joachim Mertens

WAT

Echtgenote en erfgenamen koffiebranderij het Hollands Paar

WAAR

Kessel-Lo

WAAROM

Passie voor koffie en interesse in hun familie-koffie-geschiedenis

“Mijn grootvader en vader hebben jarenlang koffie gebrand, gemalen en verkocht onder de naam ‘Het Hollands Paar’. De oude koffiebrander en toebehoren staan nog altijd bij mijn moeder. We zijn groot geworden met de geur van koffie en hadden dan ook interesse om het erfgoed en de geschiedenis van koffie en onze branderij in kaart te brengen.”

– Ann Mertens

Verpakking dessert koffie van Het Hollands Paar. Collectie familie Mertens.

3 generaties – 1 passie

Rachel Noppen baat samen met haar echtgenoot Raymond Mertens jarenlang een kleine koffiebranderij in het Leuvense uit: Het Hollands Paar. Nog steeds denkt ze met veel nostalgie terug aan die mooie jaren. Ook dochter Ann Mertens herinnert zich de geur van vers gebrande koffie als was het gisteren. Koffie laat zelfs kleinzoon Joachim niet koud, die gefascineerd is door de oude branderij waarvan hij de machines nog altijd kan terugvinden in het huis van zijn grootouders.

Zo krijgt Koffiestories de steun van wel drie generaties koffieliefhebbers. De ondertussen 88-jarige Rachel staat bij de vormingen steevast op de voorste rij en weet met veel passie en kennis te vertellen over de kneepjes van het koffievak!

Aan de hand van de vormingen die CAG aan de Koffieneuzen bood, ging de familie aan de slag om de geschiedenis van hun branderij te reconstrueren.

Verpakking dessert koffie van Het Hollands Paar. Collectie familie Mertens.

Emiel Mertens en zijn zoon, Raymond, in bedrijfstenue aan de ingang van de koffiebranderij in de Leuvensestraat. Collectie familie Mertens.

De geschiedenis van het Hollands Paar

In samenwerking met Rachel Noppen, Ann Mertens en Joachim Mertens, 2020.

De geschiedenis van koffiebranderij het Hollands Paar begint wanneer Emiel Mertens en Louisa Van Assche na hun huwelijk in 1925 een handel in margarine overnemen. Ze wonen in de Jan Stasstraat in Leuven en krijgen er vier kinderen. In 1928 verhuist het gezin naar een huis met magazijn in de Leuvensestraat in Kessel-Lo. De zaak levert aan steeds meer winkels.

Emiel Mertens en zijn zoon, Raymond, in bedrijfstenue aan de ingang van de koffiebranderij in de Leuvensestraat. Raymond heeft een koffiezakstok vast. Jute koffiezakken wegen al snel 60 kg, met dergelijke stokken kunnen ze makkelijker versleept worden. Collectie familie Mertens.

Beschrijving van de afbeelding

Na zijn legerdienst wordt zoon Raymond medewerker in de zaak en neemt heel wat producten bij in het aanbod: naast margarine, verdeelt Het Hollands Paar koloniale waren, wafels, cakes, peperkoek, speculoos, olie en zo meer.

Vanaf 1950 starten ze een eigen koffiebranderij. Koffie wordt al snel hun belangrijkste product. De firma levert dan aan 250 winkels en grote afnemers, zoals het Heilig Hart ziekenhuis in de Naamsestraat in Leuven, het Ursulinenklooster in Tildonk en het ziekenhuis van de Zusters Dominicanessen in Lubbeek.

In 1950 starten Emiel en zoon Raymond met het branden van koffie. Al snel wordt dit hun populairste product. Collectie familie Mertens.

Het Hollands Paar beloont haar trouwe klanten met bonnen waarmee geschenken bij elkaar gespaard kunnen worden. Collectie familie Mertens.

Tot ongeveer 1957 verkoopt Het Hollands Paar koffiebonen, meestal in pakjes van een halve kilo, genaamd Bona. Aan ieder pakje koffie is een bon gehecht: vier bonnen hebben samen een waarde van 0,75 Belgische frank.

Klanten kunnen op die manier sparen totdat ze genoeg bonnen hebben om in te wisselen voor geschenken, zoals huishoudgerief, keukenhanddoeken en zo meer. Tijdens de sinterklaasperiode staat het zogenaamde premieboek, een geschenkencatalogus, vol met speelgoed. Een goede manier om klanten te binden en natuurlijk trouwe klanten te belonen.

Het Hollands Paar beloont haar trouwe klanten met bonnen waarmee geschenken bij elkaar gespaard kunnen worden. Collectie familie Mertens.

De zakjesvuller staat vandaag nog steeds in de loods bij Rachel thuis. Collectie familie Mertens.

De firma zet ook in op mechanisering. Zo gebeurt het verpakken van koffie met een geautomatiseerde zakjesvuller: de gebrande koffie wordt in een trechter gegoten en met een voetpedaal kan de gleuf, waaronder een verpakking hangt, geopend worden.

De machine zorgt ervoor dat er precies 250 gram koffie in de verpakking terecht komt – toch bleef een regelmatige controle op de weegschaal nodig. In 1957 wordt een koffiemolen gekocht, die op grote schaal zeer fijn koffie kan malen. De vraag naar gemalen koffie neemt na de ontwikkeling van de vacuümverpakking immers gestaag toe.

De zakjesvuller staat vandaag nog steeds in de loods bij Rachel thuis. Collectie familie Mertens.

Raymond Mertens verstelt de aandrijfriem van de ontstener. Collectie familie Mertens.

Rachel, Ann en Joachim leren alles over koffie van Raymond. Zo vertelde hij dat de lekkerste koffies een resultaat zijn van de juiste samenstelling van verschillende koffiesoorten. Costa Rica en Santos genoten zijn voorkeur.

Naast de juiste koffies, is natuurlijk het vakmanschap van de koffiebrander uitermate belangrijk. Zo moet een koffiebrander exact het juiste moment kunnen inschatten wanneer de gebrande boontjes gelost moeten worden om af te koelen.

Raymond Mertens verstelt de aandrijfriem van de ontstener. Collectie familie Mertens.

Detailfoto van de Probat-koffiebrander. Collectie familie Mertens.

Wanneer, in het begin van de jaren 1990, Raymond 65 jaar wordt, laat hij de zaak over aan de firma Smets uit Tienen. De opkomst van de groothandel zorgt er in heel Vlaanderen voor dat kleine koffiebranderijen de keuze moeten maken tussen grote investeringen of stoppen.

De familie heeft mooie herinneringen aan de koffiebranderij en koestert de licentie om koffie te branden, die ze nog steeds in bezit heeft. De oude koffiebrander en toebehoren staan nog altijd op hun plaats bij Rachel, hoewel buiten gebruik.

Een detailfoto van de Probat-koffiebrander waarmee Raymond brandde: deze schoepen draaien rond en zorgen ervoor dat de koffie bij het loslaten uit de trommel direct afkoelt en niet verder geroosterd wordt. Collectie familie Mertens.

Erfgoeddag, 2019, Leuven, collectie CAG.

Expo ‘Koffie, een kunst’

In 2019 draaide Erfgoeddag rond het thema ‘Hoe maakt u het?’. Koffiestories zette daarom maar al te graag het vakmanschap van het koffiebranden, -zetten en -drinken in de kijker met de expo ‘Koffie, een kunst’. Aangezien de expo plaatsvond in de Universiteitshal van KU Leuven, stond het Leuvense verhaal centraal. Hierbij kon de geschiedenis van Het Hollands Paar natuurlijk niet ontbreken.

Geïnteresseerde bezoekers kijken naar filmmateriaal rond het vakmanschap van koffie tijdens de expo op Erfgoeddag. Rechtsonder zien we Raymond Mertens zijn verhaal doen over koffiebranden. Erfgoeddag, 2019, Leuven, collectie CAG.

Raymond Mertens vertelt over het vakmanschap van koffiebranden. Collectie familie Mertens.