Koffie en fair trade: een goede match
Het succes van de vele acties van de wereldwinkels is grotendeels te danken aan de verkoop van tastbare producten, zoals bijvoorbeeld koffie en chocolade. Al snel blijkt dat koffie om meerdere redenen een ideaal verkoopgoed is om eerlijke handel mee te voeren.
Beeld: Affiche Oxfam-Wereldwinkels uit 1980. Collectie AMSAB-ISG, Instituut voor sociale geschiedenis. Bekijk op AMSAB-ISG.
Koffie als hét product voor eerlijke handel
Koffie vormt het ideale product om eerlijke handel aan te kaarten:
- Reeds sinds het koloniale tijdperk is koffie met het exotische zuiden geassocieerd
- De koffieboer moet hard werken voor de oogst, terwijl zijn opbrengst onzeker blijft. Koloniale machthebbers en later grote bedrijven verdienen er goed aan, terwijl koffietelers en –plukkers slechts een hongerloon overhouden
- Koffie is ook een praktisch product voor fair trade: het is makkelijk te importeren en daarna verder in eigen land te verwerken.
- Ten slotte is koffie een zeer bekend en populair levensmiddel. Er blijft een grote vraag naar koffie, in tegenstelling tot de handwerkjes die tot dan toe verkocht werden in de wereldwinkels.
Beeld: Groene koffiebonen. Collectie Rikolto – Vredeseilanden.
“Goede en slechte koffie”
Vooral bewustwording staat centraal: de verkochte producten moeten duidelijk maken dat de wereldhandel onrechtvaardig is. Wereldwinkels bieden koffie aan uit landen “die proberen hun eigen weg te vinden om uit de onderontwikkeling te geraken”. Zo maken ze een onderscheid tussen zogenaamde ‘goede’ en ‘slechte’ koffie.
Slechte koffie is volgens hen koffie die enkel voor (ex-)koloniale machthebbers winstgevend is, zoals bijvoorbeeld koffie uit Angola, die toen onder dwangarbeid werd geproduceerd. Daarom moedigen de wereldwinkels in de jaren 1970 aan om geen koffie te kopen waar bonen uit Angola inzitten.
Beeld: Affiche voor koffie en rum uit Nicaragua, de steun aan het Sandinistisch Nationaal Bevrijdingsfront in Nicaragua staat centraal, 1983. Collectie AMSAB-ISG, Instituut voor sociale geschiedenis. Bekijk op AMSAB-ISG.
Tanzaniaanse koffie
‘Goede’ koffie is volgens de Wereldwinkels bijvoorbeeld afkomstig uit Tanzania: jarenlang het wereldwinkelproduct bij uitstek. Na de onafhankelijkheid in 1967 streeft de nieuwe Tanzaniaanse regering onder meer naar een eerlijke verdeling van de opbrengst uit landbouw en winstinvestering in gemeenschappelijke voorzieningen. Zo heeft Tanzania na de staatshervormingen geen grote koffieplantages meer in privébezit.
Slechts één uitvoerder, in het bezit van de staat, resteert: the Tanzanian National Coffee Board. Dit zorgt ervoor dat het voor de Westerse koffiesector relatief eenvoudig is om Tanzania-koffie te importeren. Ze branden en verpakken deze koffie in het Westen en leveren hem aan de wereldwinkels. Tot slot draagt de zeer charismatische president Julius Nyerere bij aan de populariteit van Tanzania bij NGO’s. Hoewel het Tanzaniaanse beleid haar ongelukkigheden kent, raakt dit de verkoop van Tanzania-koffie in Europa niet.
Beeld: In 1972 voert Oxfam Wereldwinkels campagne voor koffie uit Tanzania. Collectie Oxfam Wereldwinkels. Bekijk op cagnet.be.