Van bewustwording naar eerlijke handel
Na de Val van de Berlijnse Muur (1989) – en het einde van de verdeling van de wereld in twee machtsblokken – leggen activisten steeds meer de nadruk op eerlijke handel, dan op bewustwording.
Beeld: Affiche van een doorgesneden wereldbol waarvan de helft brood is voor eerlijke productenhandel, uitgegeven tussen 1972 en 1978 door Oxfam-Wereldwinkels. is. Collectie AMSAB-ISG. Bekijk op AMSAB-ISG.
Coöperaties vs. corrupte tussenhandelaars
Lange tijd zijn kleine boeren in Latijns-Amerika op vele manieren afhankelijk van corrupte tussenhandelaars: ze hebben ze nodig voor het verschaffen van krediet en de aanvoer van onder andere gereedschap en zaden. Bovendien ontbreekt het de kleine boeren aan de nodige expertise en kennis. Zo controleren de tussenhandelaars naast het transport, ook de verkoop en de bewerking van de koffiebonen.
Deze afhankelijkheid zorgt ervoor dat de boeren gedwongen zijn een zeer lage prijs te aanvaarden voor hun koffie, terwijl de tussenhandelaars een deel van deze winsten in eigen zak steken. Daarom verenigen de boeren zich in verschillende coöperaties, zoals de Union de Comunidades Indigenas del Region del Istmo (UCIRI, 1981) in Mexico. Verenigd trachten ze hun koffie onafhankelijk en rechtstreeks te verkopen.
Beeld: Een zak UCIRI-koffie. Collectie Rombouts – Malongo.
De prille verkoop van eerlijke koffie
Gesteund door lokale initiatieven in het Westen wordt de derdewereldkoffie van de coöperaties aanvankelijk verkocht in wereldwinkels, kerken, een aantal gewone winkels en aan grootverbruikers zoals ziekenhuizen, kantoren en scholen. Voor het eerst hanteren de wereldwinkels een meer producentgerichte aanpak.
In tegenstelling tot de ‘Tanzania-koffie’, kiezen ze hun producten niet meer op basis van bewustwording en politieke strijd, maar op basis van de meerwaarde die ze realiseren voor de producenten. Eerlijke handel kan de markt via de spelers veranderen naar een markt die focust op duurzame ontwikkeling en de producenten in het Zuiden.
Beeld: Een affiche van Oxfam Wereldwinkels uit 1986 legt de nadruk op het aankopen van eerlijke koffie. Collectie AMSAB - ISG. Bekijk op AMSAB-ISG.