Arbeiders oogsten koffie op een Midden-Amerikaanse plantage. Deroi naar J. M. Rugendas, circa 1850. Wellcome Library nr. 25222i.

Koffie en fair trade

Koffie wordt geteeld in het Zuiden en grotendeels verwerkt en gedronken in het Noorden. Sinds de aanleg van de eerste koloniale plantages gaat deze teelt vaak gepaard met uitbuiting van de lokale bevolking. Zo is slavernij van bij het begin een smet op het blazoen van de koffiesector.

Ook vandaag nog leven en werken vele kleine boeren in erbarmelijke omstandigheden. Het zijn onder meer deze omstandigheden die de fair trade beweging aanvecht. Ontdek het verhaal over koffie en fair trade.

Door Claudia Houben, 2020.

Beeld: Arbeiders oogsten koffie op een Midden-Amerikaanse plantage. Deroi naar J. M. Rugendas, circa 1850. Wellcome Library nr. 25222i.

Op een plantage in Brazilië spreiden arbeiders vers geoogste koffiebonen uit om te drogen, circa 1870. in: Bia Corrêa do Lago, Os fotógrafos do Império: a fotografia brasileira no Século XIX, Rio de Janeiro, 2005.

De wortels van fair trade

Wat is fair trade eigenlijk? En wanneer vinden de eerste initiatieven hun oorsprong?

Lees meer

Affiche Oxfam-Wereldwinkels uit 1980. Collectie AMSAB-ISG, Instituut voor sociale geschiedenis

Koffie en fair trade: een goede match

Het succes van de vele acties van de wereldwinkels is grotendeels te danken aan de verkoop van tastbare producten, zoals bijvoorbeeld koffie en chocolade. Al snel blijkt dat koffie om meerdere redenen een ideaal verkoopgoed is om eerlijke handel mee te voeren.

Lees meer

 Affiche van een doorgesneden wereldbol waarvan de helft brood is voor eerlijke productenhandel, uitgegeven tussen 1972 en 1978 door Oxfam-Wereldwinkels. is. Collectie AMSAB-ISG

Van bewustwording naar eerlijke handel

Na de Val van de Berlijnse Muur (1989) – en het einde van de verdeling van de wereld in twee machtsblokken – leggen activisten steeds meer de nadruk op eerlijke handel, dan op bewustwording.

Lees meer

In 1860 publiceert Multatuli, pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, de eerste druk van het boek Max Havelaar. Wikimedia Commons.

De introductie van een keurmerk

In augustus 1987 ontstaat Stichting Max Havelaar in Nederland, genoemd naar het bekende boek van Multatuli, dat de wantoestanden op de koloniale koffieplantages in Nederlands-Indië aankaart.

Lees meer

Reclame van Java koffie met het keurmerk Max Havelaar uit 1998. Collectie koffiebranderij The Java Coffee Company, Rotselaar.

Fair trade: een gevestigde waarde

Met Max Havelaar is het keurmerk voor eerlijke koffie geboren. Het is een succes en het keurmerk kent grote navolging.

Lees meer

Kleine boeren werken meestal ambachtelijk. Hoewel hun opbrengsten hierdoor kleiner zijn, resulteert dit vaak in de beste koffies. Collectie Rikolto – Vredeseilanden.

Blijven bouwen aan een duurzame koffietoekomst

Zowel sociaal verantwoorde als ecologisch duurzame koffie produceren is niet evident. Vele initiatieven blijven ijveren voor deze doelstellingen.

Lees meer

Affiche Max Havelaar actie, ca. 1990-2010 (c) Max Havelaar

Meer over eerlijke koffie

Prof. Peter van Dam (Universiteit van Amsterdam) vertelde in het ICAG-seminarie 'Boontje komt om zijn loontje' over hoe fair trade-koffie in de supermarkt belandde. De presentatie is nu integraal te bekijken.

Lees meer